Đặc sản vùng U Minh Thượng: Mắm cá lưỡi trâu

Có thể xem rằng vùng U Minh Thượng, tỉnh Kiên Giang là vựa mắm. Với nguồn cá đồng dồi dào quanh năm, từ lâu người ta nghĩ ra cách biến các loại cá như cá sặc, cá trê vàng, cá rô... làm mắm. Tuy nhiên, mắm được làm từ con cá lưỡi trâu mới thực sự là mắm ngon và chỉ có trên thị trường cách đây một vài năm.

Vào những ngày đầu mùa mưa, cá lưỡi trâu đổ về miệt U Minh sinh sản nhiều vô kể. Sinh đẻ xong, cá mẹ trở về sông lớn, để lại bầy cá con tự lớn lên ở nơi chúng được sinh ra.

Chừng 3 tháng sau, cá lưỡi trâu con to bằng ngón tay trỏ, lội đầy các sông rạch vùng U Minh Thượng. Mỗi ngày, những người lưới đáy trên sông bắt được vài ba chục ký cá lưỡi trâu non là chuyện bình thường. U Minh Thượng là xứ cá, có rất nhiều loại cá ngon, ít ai thèm ngó tới loại cá hủn hỉn bé tẹo này. Giá bán vô cùng rẻ, mà cũng ít người mua, người ta mua về cho heo ăn, hoặc xay ra làm mồi cho cá và làm phân bón.

Cá ê hề thừa mứa nhưng bỏ thì tiếc nên người ta làm mắm bằng cá lưỡi trâu non nhưng thoạt đầu: nó chỉ là loại mắm “vô danh” không ai biết đến vì người ta chỉ ăn các loại mắm hảo hạng khác như mắm lóc, mắm trèn, mắm rô, mắm sặc…
Từ những bàn tay khéo léo làm ra loại mắm thơm ngon, tiếng lành đồn xa nên mắm cá lưỡi trâu trở thành món đặc sản của rừng U Minh Thượng ngày nay.

Ăn mắm cá lưỡi trâu cũng có nhiều cách, nhưng ăn mắm sống, thêm một ít gia vị gồm chanh tươi, tỏi, ớt... là ngon nhất. Những thứ rau ăn kèm không thể thiếu với mắm cá lưỡi trâu là chuối chát, dứa, lá mơ...
Mắm cá lưỡi trâu U Minh Thượng không chỉ có trong bữa cơm gia đình dân dã mà còn có mặt ở những bữa tiệc chiêu đãi sang trọng.

Vậy là từ một loại cá bị xem là không có giá trị về kinh tế nhưng bây giờ thì khác, giá cá lưỡi trâu nguyên liệu đã lên đến 20.000 đồng/kg, thậm chí có những lúc không không đánh bắt được loài cá mà trước kia người ta đã phải bỏ đi.

Huyện U Minh Thượng hiện có vài chục hộ làm mắm cá lưỡi trâu non, cứ theo chu kỳ từ tháng 4-5 mắm vào khạp, đến tháng 12 thì khui ra bán. Lượng hàng làm ra vẫn không đủ cung ứng cho người tiêu dùng, dù giá cả có khi lên đến 70.000đ/kg, các vựa mắm phải đăng ký trước mới có hàng. Nghề làm mắm này vẫn không thể phát triển rộng rãi hơn được do cá chỉ có theo mùa, thời gian còn lại trong năm không có cá.

Phó Bí thư Thường trực huyện U Minh Thượng tiếc rẻ: “Nói mắm cá lưỡi trâu non là đặc sản của U Minh Thượng cũng đúng, vì hiếm nơi nào có được loại mắm ngon, độc đáo như vậy. Tôi hy vọng thế hệ trẻ của U Minh Thượng được lớn lên trong vòng tay bao dung và hy sinh của mẹ sẽ là những người góp phần làm cho U Minh Thượng phát triển hơn trong tương lai”.
Làm mắm cá lưỡi trâu cũng đã tăng thêm thu nhập, cải thiện mức sống cho người dân ở vùng đất này.

Theo Vietnam+ - SGGP