Rừng Cúc Phương - Tỉnh Ninh Bình

Rừng Cúc Phương là một khu bảo tồn thiên nhiên, rừng đặc dụng nằm trên địa phận ranh giới 3 khu vực Tây Bắc - đồng bằng sông Hồng và Bắc Trung Bộ thuộc ba tỉnh: Ninh Bình, Hòa Bình, Thanh Hóa.

Tuy nằm ở rìa đồng bằng nhưng do địa hình núi đá vôi khá hiểm trở nên rừng Cúc Phương mới được phát hiện vào năm 1960. Ðến 1966, Cúc Phương chính thức trở thành vườn quốc gia đầu tiên của Việt Nam.

Rừng Cúc Phương là khu rừng nhiệt đới điển hình có diện tích 22.000 ha. Đây là một rừng nguyên sinh trong vùng đá vôi với rất nhiều hang động, có những động còn di tích chứng tỏ rằng loài người đã ở từ 12.500 năm về trước. Rừng Cúc Phương có cây sống đến hàng ngàn tuổi với đường kính đến vài thước và cao đến 50m, có cây to vài chục người ôm không xuể.

Ðến Cúc Phương đẹp nhất vào mùa khô từ tháng 12 đến tháng 4, khi đã qua đi những cơn mưa rừng dữ dội. Rừng nguyên sinh Cúc Phương nằm sát vùng đồng bằng Bắc bộ, nhất là nằm trên tuyến đường du lịch với những điểm du lịch hấp dẫn như Bích Ðộng, cố đô Hoa Lư, bãi biển Sầm Sơn... nên thuận lợi đối với khách du lịch trong và ngoài nước.

Vườn quốc gia Cúc Phương được bao bọc bởi các núi đá vôi có độ cao trung bình 300 - 400m. Ðỉnh núi cao nhất là đỉnh Mây Bạc, cao 656m. Ðến Cúc Phương, bạn được ngắm một khung cảnh thiên nhiên kỳ bí, hùng vĩ giữa rừng bướm rập rờn, tận mắt chứng kiến nhiều loại cây hàng ngàn năm tuổi như chò, chò chỉ, sấu... và những loài động vật quý hiếm như voọc quần trắng, sóc bay cùng với những đàn hươu sao, nai đã thuần dưỡng...

Ðộng thực vật rừng Cúc Phương rất phong phú. Hệ thực vật có gần 2.000 loài khác nhau, rừng đã phát triển đến giai đoạn cực đỉnh với cấu trúc 5 tầng. Chỉ riêng loài động vật có xương sống đã có tới 450 loài, chiếm 38% số loài động vật trong cả nước.

Voọc quần đừi trắng (Trachipythecus francoisi delacouri) là biểu tượng của rừng Cúc Phương. Ngoài ra còn có những loài trong sách đỏ VN như Cu li lùn, Tê Tê...
Rừng có hai loài sóc bay, đặc biệt là loài Sóc bụng đỏ (Callosciurus erythraeus cucphuongensis) chỉ có ở Rừng Cúc Phương mà thôi.

Rừng còn có hai loại dơi: Dơi Đốm Hoa (Scotomanes ornatus) thấy lần đầu tiên ở Việt Nam tại Rừng Cúc Phương. Trong số 4 loài gà tại đây thì có ba loại là chim quý được bảo vệ, đó là Công (Pavo muticus), Gà Tiền (Polyplectron bicalcaratum) và Gà Lôi Trắng (Lophura nycthemera).  Đồng thời có những chim quý khác như Hồng Hoàng và Cao Cát.

Do địa hình núi đá vôi nên rừng Cúc Phương có nhiều hang động đặc thù. Ðộng Trăng Khuyết, động Con Moong, động Phò Mã, động Người Xưa... mỗi động có vẻ đẹp kỳ thú riêng. Hãy tới Quèn Voi, tương truyền đây là nơi xưa kia quân của người anh hùng áo vải Nguyễn Huệ đã tập kết trước khi thần tốc tiến về Thăng Long đại phá quân Thanh mùa xuân 1789.

Các chương trình môi trường toàn cầu, chương trình phát triển của Liên Hiệp quốc, tổ chức quốc tế về khu hệ thực vật FFI... đã từng nghiên cứu về nét nguyên sinh điển hình của rừng nhiệt đới mưa ẩm gió mùa Đông Nam Á tại rừng Cúc Phương.
Điều tai hại nhứt cho Rừng Quốc Gia Cúc Phương ngày nay là một đại lộ được mở băng ngang rừng. Đường thuận lợi cho giao thông nhưng cũng đem nhũng tác động của loài người vào lấn áp một khu Rừng Nguyên Sinh còn sống sót qua bao nhiêu năm chinh chiến, bơm đạn.
Xin bảo vệ triệt để các khu vườn Quốc Gia hầu lưu lại hậu thế một khung trời ta đang được hưởng thụ.

ĐGD
Tổng hợp