Hòn Kẽm Đá Dừng

I. Giới thiệu:
Nhắc đến Hòn Kẽm Đá Dừng thì không một người con xứ Quảng nào lại không nhớ đến câu ca dao:
“Ngó lên Hòn Kẽm Đá Dừng
Thương cha nhớ mẹ quá chừng bậu ơi
Thương cha nhớ mẹ thì về
Nhược bằng thương kiễng nhớ quê thì đừng”

Câu ca dao không chỉ là nỗi niềm nhớ thương cha mẹ của cô gái theo chồng xa mà còn mang nặng cái tình của mỗi người con luôn nhớ về quê hương xứ Quảng. Và có lẽ cũng từ rất lâu rồi hình ảnh Hòn Kẽm Đá Dừng đã trở thành biểu tượng cho phong cảnh thiên nhiên của vùng đất Quảng, là thắng cảnh nổi tiếng của cả xứ Quảng Nam.

II. Khả năng tiếp cận:
- Là khu vực có hai dãy núi đá ở hai bên bờ sông Thu Bồn thuộc địa phận 2 xã Quế Lâm và Quế Phước (Quế Sơn). Là ranh giới của hai huyện Quế Sơn và Hiệp Đức.

- Cách Đà Nẵng 100 km về phía Tây
- Đường đi đến: có 4 cách để đến Hòn Kẽm Đá Dừng.

1. Từ sông Hàn theo đường sông đến làng Đại Bình mất khoảng 12h – đi thêm khoảng 3h nữa là đến Hòn Kẽm
2. Đi theo đường quốc lộ 1A – ngã ba Hương An đi theo đường tỉnh lộ 611 khoảng 39 km sẽ đến chợ Trung Phước – bến đò thuê canô lên Hòn Kẽm Đá Dừng mất khoảng 3h bạn sẽ đến Hòn Kẽm
3. Đi qua địa phận Thăng Bình đến sông Tranh thuộc địa phận Hiệp Đức và đi chừng nửa ngày nữa sẽ đến chân Hòn Kẽm.
4. Từ Mỹ Sơn qua đèo Phường Rạnh sau đó băng qua Trung Phước (đường 610), đoạn đường này dài khoảng 14 km đến chợ Trung Phước bạn đi như cách 2 sẽ đến Hòn Kẽm Đá Dừng

III. Nét hấp dẫn:
Hòn Kẽm Đá Dừng là địa danh từ xa xưa đã gắn liền với những câu ca buồn, gắn liền với những giai thoại về cuộc khởi nghĩa nổi tiếng của nghĩa quân Nguyễn Duy Hiệu, với bao nhiêu nỗi niềm được mất của những cảnh đời, những phận người xuôi ngược buôn bán tìm kế mưu sinh dọc mạn sông Thu Bồn, dòng sông “phù sa bên lở bên bồi, người xuôi về bến kẻ trôi lên nguồn”…

Đến với Hòn Kẽm có lẽ cái ấn tượng sâu đậm nhất đầu tiên đập vào mắt chúng ta là cảnh dòng sông Thu bị lọt thỏm giữa hẻm núi hùng vĩ, càng vào sâu lòng sông càng hẹp dần cứ như ta đang bước vào một chốn “thâm sơn cùng cốc” đầy bí ẩn.

Từ nguồn xa xôi tận sườn Đông dãy Trường Sơn, nước đổ về đây rồi dừng lại, chậm lại ở Hòn Kẽm, hai bên có đá dựng. Nước tạo nên một dải giống hệt một cái hồ tuyệt đẹp gợi cho chúng ta cảm tưởng “Non bồng, nước Nhược” cực kỳ êm ả. Sự cuốn hút của Hòn Kẽm Đá Dừng không chỉ thể hiện bởi cảnh quan sông núi hữu tình mà còn hấp dẫn bởi những dòng chữ cổ Chiêm Thành khắc ghi trên những phiến đá nặng hàng mấy chục tấn, đứng sừng sững soi mình xuống dòng sông Thu Bồn. Vào mùa nước cạn, người ta còn nhìn thấy hàng chục phiến đá lớn nằm sát lòng sông, khắc mẫu tự đầy bí ẩn của vua Chăm xưa.
Khách tham quan thường tìm về Hòn Kẽm vào những đêm trăng mùa hè. Mùa ấy dòng sông hiền lành, mềm mại như một dải lụa sáng láng dưới trăng quê.

Nếu lựa chọn một cuộc đi như thế, du khách sẽ thường bắt đầu từ dưới chân núi Cà Tang vào khoảng 4-5 giờ chiều. Lúc ấy cả dòng sông đã dậy gió nồm nam, chân ngọn Cà Tang dần khuất vào bóng chiều, còn đỉnh thì rực êm trong nắng. Cuộc khởi hành bắt đầu trong nắng như thế và có cả gió nhẹ ở trên cao. Nhưng chỉ một lát sau ngày và đêm đã bắt đầu giao thoa, các làng xóm ven sông hắt những bóng đen lên nền trời, du khách sẽ bắt đầu có cảm giác như đi lạc vào trong huyền thoại; huyền thoại của những đêm trăng “yên ba giang thượng” đầy những ấn tượng khó quên trong đời.

Còn nếu không thể đến vào mùa trăng thì du khách vẫn có thể chiêm ngưỡng vẻ đẹp hùng vĩ nhưng cũng rất lãng mạn của Hòn Kẽm từ trên canô ( một loại thuyền máy của người dân địa phương ) khi ngược dòng từ hướng chợ Trung Phước lên. Dọc theo cuộc hành trình đó hai bên bờ là những đụn cát dài và cao nằm dọc theo sông, thi thoảng ta thấy những triền dâu, những nương ngô, những xóm làng trung du yên tĩnh, những con đò, bến sông trầm mặc, mơ màng… thấp thoáng những mái tranh nhỏ nép dưới vòm cong tre trúc; những tốp trẻ tắm sông cười ngơ ngác. Ai đó đang gánh nước về, bóng ngả dài ven sông… Những hình ảnh ấy dường như ta đã bắt gặp đâu đó trong thơ Quang Dũng, trong văn Thạch Lam hay Nguyễn Tuân…

Về với Hòn Kẽm Ðá Dừng không chỉ là về với một cảnh đẹp, mà còn là một cuộc hành hương về với cõi lòng của bao thế hệ người dân xứ Quảng. Có thể đến đây bằng thuyền đi từ Hội An, Vĩnh Điện lên, kết hợp ghé thăm Thánh địa Mỹ Sơn, hoặc đi đường bộ qua đèo Le ở Quế Sơn rồi dừng ở chợ Trung Phước, sau đó thuê thuyền máy đi Hòn Kẽm - Đá Dừng. Du khách sẽ đi qua  những miền quê với sông núi hùng vĩ, những bãi dâu, bãi bắp xanh tốt, những vạn đò mua bán tấp nập trên sông. Dừng ở chợ Trung Phước, khách có thể qua sông ghé thăm làng cây ăn quả Đại Bường, nơi có nhiều trái cây nổi tiếng của Quảng Nam

IV. Thời gian tham quan:
Tối đa: (nếu đi từ bến đò Trung Phước lên):  6 giờ
Tối thiểu:  5 giờ 30 phút

V. Lưu ý:
- Nếu tự thuê canô của dân bạn cần trang bị thêm áo phao.
- Nên đi Hòn Kẽm vào mùa hè, đến Hòn Kẽm vào buổi sáng sẽ mát mẻ hơn
- Giá thuê thuyền ( năm 2008 ) từ bến đò Trung Phước 500 000 đồng đi về, thuyền có sức chứa từ 8-16 người.

Theo Tabaloxuquang