Về đồng bằng ngắm sen vua từ hố bom

Có dịp đến Đồng Tháp, bạn đừng quên ghé chùa Phước Kiển để ngắm nhìn vẻ đẹp quyến rũ của giống thực vật lạ – sen vua. Và mùa này lá sen rất to do được “ngậm nước”.

Từ cầu Mỹ Thuận, men theo quốc lộ 80 khoảng 15km là đến chợ Nha Mân. Từ chợ Nha Mân rẽ trái, đi xe khoảng 9km nữa sẽ đến chùa Phước Kiển, một ngôi chùa nhỏ được xây dựng trước thời Thiệu Trị, tọa lạc tại xã Hòa Tân, huyện Châu Thành, tỉnh Đồng Tháp.

Chùa nhiều lần bị giặc Mỹ ném bom, đặc biệt năm 1966, bom Mỹ đã làm sập hoàn toàn ngôi chùa. Qua nhiều lần trùng tu, sửa chữa, kiến trúc chùa giờ không còn đặc sắc. Nhưng trong chùa có một loại thực vật rất hiếm ở Việt Nam và cả các nước Đông Nam Á, đó là lá sen vua.

Sen vua hay còn gọi là sen Victoria regia, là một trong những loại thực vật khá lạ mắt. Có nguồn gốc từ Amazone xa xôi, thoạt nhìn, trông sen vua cũng na ná như súng thường nhưng được phóng đại lên hết cỡ. Đường kính lá sen vua có thể đạt đến 2m.

Vào những ngày nước nổi, sen được “uống nước” nhiều nên phát triển rất tốt, có thể đạt đường kính khoảng hơn 3m. Cạnh lá uốn cong lên khoảng 2cm, trông giống như một cái chậu lớn. Mặt trên lá sen nhẵn bóng, màu lục nhạt. Mặt dưới, khi còn non, màu đỏ tươi và khi lá già thì đỏ sậm với những đường gân to vững chắc và có rất nhiều gai nhọn. Chính nhờ bộ gai nhọn như chiếc áo bảo vệ nên lá sen không bị các động vật sống dưới nước tấn công.

Hoa sen vua rất đẹp và rất to, bên ngoài màu đỏ thắm, trong màu trắng tuyết. Cũng có nhiều bông sen chỉ một màu trắng hoặc đỏ. Tối đến, sen nở rất đẹp, đến sáng hôm sau khi mặt trời ló dạng thì bông sen cụp lại như ngủ, chiều lại nở ra. Cứ như thế, khoảng ba ngày thì hoa sen mới tàn hẳn.

Sau khi hoa tàn, gương sen rủ xuống, kết hạt trong nước. Hạt sen chỉ to bằng hạt đậu ván, nhưng mọc rất nhanh. Mùa xuân gieo hạt, sau 4 - 6 tháng đã ra hoa. Hạt sen ăn ngon và cũng chứa nhiều chất dinh dưỡng. Bộ rễ của sen vua rất phát triển, nhưng không có ngó nên sen vua không phát triển nhiều như súng nhà. Muốn nhân giống sen vua phải dùng đến hạt sen.

Theo trụ trì Thích Huệ Từ, vào năm 1966, khi giặc Mỹ ném bom làm sập ngôi chùa, trước và phía sau chùa có rất nhiều hố bom. Sau đó, ngôi chùa được xây dựng lại bằng tre và lá. Đến khoảng năm 1992 thì xuất hiện lá sen vua trong hố bom và phát triển cho đến ngày nay. Lần trùng tu gần đây nhất, trụ trì Thích Huệ Từ cho xây một cái ao hình vuông trước chùa, nơi vốn là hố bom có rất nhiều sen vua sinh sống. Sen hình tròn, ao hình vuông, ý tượng trưng cho trời và đất.

Lá sen trong chùa Phước Kiển có thể chịu được sức nặng rất lớn, khoảng 70kg. Khi tôi đến thăm, có những khách du lịch lót lên lá sen mảnh ván, sau đó đứng lên mà vẫn không chìm. Sư trụ trì cho biết thêm, phải lót ván hay mâm nhựa, sau đó ngồi hoặc đứng lên thì sen mới không chìm chứ không thể đứng trực tiếp lên lá sen vì lá sen rất giòn.

Trước đây, vào khoảng năm 1998, khi trời hạn, các hố bom bị khô nước nên sen vua chết, sau khoảng một năm thì sen vua xuất hiện trở lại và phát triển cho đến bây giờ.

Theo SGTT