Núi Đình làng Phương Cựu

Núi Đình và mái đình Mỹ Phương in bóng trên mặt nước Đầm Nại xanh trong luôn là niềm tự hào của người dân Phương Cựu. Hơn 200 năm lập làng, sân đình quây quần các bậc cao niên gắn kết nghĩa xóm tình làng. Núi Đình ghi dấu chiến tích hào hùng của quân dân xã Phương Hải (huyện Ninh Hải) trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc.

Ít nơi nào có được phong cảnh sơn, thủy hữu tình như ở làng Phương Cựu. Nhiều người dân xa quê đã nhờ nghệ nhân vẽ tranh cát, vẽ tranh sơn dầu núi Đình và mái đình Mỹ Phương như gởi gắm tất lòng thương nhớ quê hương.

Ông Nguyễn Văn Nghiêm 63 tuổi, Trưởng Ban quản lý Di tích đình Mỹ Phương cho biết làng Phương Cựu được hình thành vào năm 1775. Khi đó, một số cư dân ở các tỉnh Quảng Nam, Bình Định, Phú Yên đến đây sinh cơ lập nghiệp.

< Đình làng Mỹ Phương dưới chân núi Đình làng Phương Cựu.

Buồi đầu Phương Cựu có tên là làng Đăng do số đông bà con mưu sinh bằng nghề lưới đăng trên Đầm Nại. Năm 1793, các bậc bô lão huy động sức dân xây dựng nơi thờ Thành hoàng bổn xứ đặt tên đình Mỹ Phương. Làng Đăng được đổi tên Mỹ Phương; năm 1802 đời vua Gia Long đổi tên Hương Cựu; năm 1850 đời vua Tự Đức đổi tên làng Phương Cựu tồn tại đến ngày nay. Đình Mỹ Phương được UBND tỉnh Ninh Thuận công nhận di tích văn hóa cấp tỉnh năm 2010. Đình thờ tiền hiền và thờ Bác Hồ có thủ đình phụng sự hương khói. Hàng năm, làng Phương Cựu cúng đình vào ngày mùng mười tháng ba âm lịch, quy tụ con em sum họp chung tay xây dựng thôn xóm.

Phía sau đình Mỹ Phương là ngọn núi Đình cao khoảng 30 mét ghi dấu chiến công của quân dân địa phương. Chúng tôi có dịp gặp anh Phạm Hồng Nam chỉ huy du kích xã Bắc Trạch (tên gọi xã Phương Hải trước năm 1975) với trận tấn công đồn địch đóng trên núi Đình.

Anh kể với lợi thế đóng quân trên đỉnh núi cao có nhiều gộp đá tạo thành lá chắn vững chắc nên bọn địch tuyên bố đồn Phương Cựu “bất khả xâm phạm”. Huyện uỷ Thuận Bắc chỉ đạo du kích xã Bắc Trạch phối hợp bộ đội đánh đồn Phương Cựu làm tiêu hao sinh lực địch. Đây là trận đánh mở màn bảo đảm thắng lợi củng cố phong trào cách mạng trên địa bàn chiến khu 19. Đêm 23- 10- 1965, quân ta chỉ có một tiểu đội vũ khí thô sơ đã tiến công đánh thắng đại đội ngụy được trang bị vũ khí hiện đại. Nhân dân địa phương phấn khởi ủng hộ cách mạng, giữ vững niềm tin vào đường lối giải phóng dân tộc của Đảng. Trận đánh núi Đình ghi chiến công oanh liệt vào trang sử vàng của xã Phương Hải được Chủ tịch Nước phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVT năm 2001.

Xã Phương Hải ngày nay có 1.600 hộ với trên 7.000 dân phát huy truyền thống văn hóa và tinh thần tự lực tự cường đoàn kết vươn lên xây dựng nông thôn mới no ấm, thanh bình. Với nghề nuôi trồng thủy sản, làm muối, canh tác ruộng lúa kết hợp chăn nuôi gia súc đưa đời sống người dân phát triển sung túc bền vững. Mái đình Mỹ Phương và núi Đình làng Phương Cựu mãi mãi là niềm tự hào của mỗi người dân địa phương hôm nay và mai sau.

Du lịch, GO! - Theo Thái Sơn Ngọc (báo Ninh Thuận)