Từ Vạn Giã: gió biển, mưa dầm lên Đạ Sar (P12)

(Tiếp theo)
Sáng ngày thứ 3 của chuyến đi sẽ là nhiệm vụ thực thi phần 'lê lết' lên Hòn Bà: một Đà Lạt của riêng Khánh Hòa. Vậy nhưng trước tiên là cần giải quyết buổi điểm tâm và ly cà phê sáng cho tỉnh táo. Tiện đây, mình cũng sẽ đề cập đôi nét về thành phố này từ thông tin của tự điển Wiki và những nguồn khác.

< Chợ Hòn Xện là một chợ nhỏ ngay khu dân cư cùng tên, kề cận bến xe buýt.

Nha Trang là một thành phố ven biển và là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, khoa học kỹ thuật và du lịch của tỉnh Khánh Hòa, Việt Nam. Trước khi trở thành phần đất của Việt Nam, Nha Trang thuộc về Chiêm Thành. Các di tích của người Chăm vẫn còn tại nhiều nơi ở Nha Trang.

< Bún bò tại Hòn Xện (20k) đủ chất. Thêm tý rau và 'dứt' một tô là đủ no đến trưa - cà phê thì 5k.
Khu Hòn Xện còn thưa dân nên có người lạ thì dân địa phương biết ngay khách du lịch, vậy nhưng không có chuyện 'chặt chém' gì.

Ngày 22 tháng 4 năm 2009, Nha Trang được công nhận là đô thị loại 1 - đây là một trong 8 đô thị loại 1 trực thuộc tỉnh. Nơi đây cũng được mệnh danh là hòn ngọc của biển Đông, Viên ngọc xanh vì giá trị thiên nhiên, sắc đẹp cũng như khí hậu của vùng đất này.

< Xe buýt Hòn Xện: bạn có thể theo tuyến chạy ra trung tâm hay tận QL1A.

Thành phố Nha Trang hiện nay có diện tích tự nhiên là 251 km² với dân số 392.279 (năm 2009). Về địa giới: Phía Bắc giáp thị xã Ninh Hòa, phía Nam giáp huyện Cam Lâm, phía Tây giáp huyện Diên Khánh, phía Đông giáp Biển Đông.

Địa hình Nha Trang khá phức tạp có độ cao trải dài từ 0 đến 900 m so với mặt nước biển được chia thành 3 vùng địa hình.

< Chợ nằm ven khu đất trống, dự kiến sau này sẽ xây chợ cùng bến xe buýt.

Vùng đồng bằng duyên hải và ven sông Cái có diện tích khoảng 81,3 km², chiếm 32,33% diện tích toàn thành phố; vùng chuyển tiếp và các đồi thấp có độ dốc từ 3° đến 15° chủ yếu nằm ở phía Tây và Đông Nam hoặc trên các đảo nhỏ chiếm 36,24% diện tích, vùng núi có địa hình dốc trên 15° phân bố ở hai đầu Bắc-Nam thành phố, trên đảo Hòn Tre và một số đảo đá chiếm 31,43% diện tích toàn thành phố.

< No và tỉnh táo rồi thì bọn mình về hotel, lấy đồ đi Hòn Bà. 'Đồ' đây là áo mưa và bộ phụ tùng sửa xe.

Nha Trang nằm ở phía Đông Đồng bằng Diên Khánh - Nha Trang. Một đồng bằng được bồi lấp bởi sông Cái Nha Trang có diện tích gần 300 km², địa hình đồng bằng bị phân hóa mạnh:
- Phần phía Tây dọc sông Chò từ Khánh Bình đến Diên Đồng bị bóc mòn, độ cao tuyệt đối khoảng 10–20 m

< Cổng chào 'tái ngộ' của thành phố Nha Trang trên đường 23 tháng 10, nhưng bọn này chưa về đâu mà chỉ tạm rời xa.

- Phần phía Đông là địa hình tích tụ độ cao tuyệt đối dưới 10m, bề mặt địa hình bị phân cắt mạnh bởi các dòng chảy.

< Trong thành phố thì đường này có tên 23 tháng 10...

Thành phố có nhiều sông suối tập trung ở 2 hệ thống sông chính là sông Cái Nha Trang và sông Quán Trường.
- Sông Cái Nha Trang (còn có tên gọi là sông Phú Lộc, sông Cù) có chiều dài 75 km, bắt nguồn từ đỉnh Chư Tgo cao 1.475 m, chảy qua các huyện Khánh Vĩnh, Diên Khánh và thành phố Nha Trang rồi đổ ra biển ở Cửa Lớn (Đại Cù Huân).

< Nhưng ra khỏi thành phố là QL1A. Xe đường dài nếu không ghé Nha Trang sẽ theo đường tránh thành phố.
Ảnh là cầu Suối Đá trên QL1A.

- Sông Quán Trường (hay Quán Tường) là 1 hệ thống sông nhỏ có chiều dài khoảng 15 km, chảy qua địa phận các xã Vĩnh Trung, Vĩnh Hiệp, Vĩnh Thái, Phước Đồng và 3 phường Phước Long, Phước Hải, Vĩnh Trường rồi đổ ra Cửa Bé. Sông chia thành 2 nhánh: nhánh phía Đông (nhánh chính) có chiều dài 9 km và nhánh phía Tây (còn gọi là sông Tắc) dài 6 km.

Nha Trang có khí hậu nhiệt đới xavan chịu ảnh hưởng của khí hậu đại dương. Khí hậu Nha Trang tương đối ôn hòa, nhiệt độ trung bình năm là 26,3°C. Có mùa đông ít lạnh và mùa khô kéo dài.

Mùa mưa lệch về mùa đông bắt đầu từ tháng 9 và kết thúc vào tháng 12 dương lịch, lượng mưa chiếm gần 80% lượng mưa cả năm (1.025 mm). Khoảng 10 đến 20% số năm mùa mưa bắt đầu từ tháng 7, 8 hoặc kết thúc sớm vào tháng 11.

< Trước khi đến ngã 3 lên Hòn Bà sẽ có bảng chỉ đường: 'Khu du lịch Waterland Suối Thạch Lâm', cũng là đường vào Hòn Bà.
Mình rẽ vào và chạy vào một khoảng, lại thấy bảng: kỳ này có đủ.

< Và chắc chắn không thể lạc đường vì từ khúc này trở đi, bảng hướng dẫn có tại mỗi ngã rẽ.

Lịch sử hình thành Nha Trang:

Từ 1653 đến giữa thế kỷ XIX, Nha Trang vẫn là một vùng đất còn hoang vu và nhiều thú dữ thuộc Hà Bạc, huyện Vĩnh Xương, phủ Diên Khánh. Chỉ qua hai thập niên đầu thế kỷ XX, bộ mặt Nha Trang đã thay đổi nhanh chóng.

< Đường khúc này khá rộng do vào khu dân cư và hồ Suối Dầu thuộc xã Suối Cát.

Với Nghị định ngày 30 tháng 8 năm 1924 của Toàn quyền Đông Dương, Nha Trang trở thành một thị trấn (centre urbain). Thị trấn Nha Trang hình thành từ các làng cổ: Xương Huân, Phương Câu, Vạn Thạnh, Phương Sài, Phước Hải.

< Rẽ trái là vào khu dân cư còn phải là đi Hòn Bà, cũng có bảng chỉ dẫn.

Thời Pháp thuộc, Nha Trang được coi là tỉnh lỵ (chef lieu) của tỉnh Khánh Hòa. Các cơ quan chuyên môn của chính quyền thuộc địa như Tòa Công sứ, Giám binh, Nha Thương chánh, Bưu điện… đều đặt tại Nha Trang. Tuy nhiên, các cơ quan Nam triều như dinh quan Tuần vũ, Án sát (coi về hành chánh, tư pháp), Lãnh binh (coi việc trật tự trị an) vẫn đóng ở Thành Diên Khánh (cách Nha Trang 10km về phía Tây Nam).

< Ngã rẽ trái vào KDL suối Thạch Lâm, bọn mình không khoái KDL nên chạy thẳng hướng lên Hòn Bà.

Đến Nghị định ngày 7 tháng 5 năm 1937 của Toàn quyền Đông Dương, Nha Trang được nâng lên thị xã (commune). Lúc mới thành lập, thị xã Nha Trang có 5 phường: Xương Huân là phường đệ nhất, Phương Câu là phường đệ nhị, Vạn Thạnh là phường đệ tam, Phương Sài là phường đệ tứ, Phước Hải là phường đệ ngũ.

< Rẽ trái là vào hồ Suối Dầu, thẳng là Hòn Bà. Đây là tấm bảng cuối vì đường lúc này chỉ trực chỉ lên núi.

Ngày 27 tháng 1 năm 1958, chính quyền Ngô Đình Diệm ban hành Nghị định 18-BNV bãi bỏ quy chế thị xã, chia Nha Trang thành 2 xã là Nha Trang Đông và Nha Trang Tây thuộc quận Vĩnh Xương.

< Nhưng chạy qua bảng rồi vẫn chưa thấy ngã 3...

Ngày 22 tháng 10 năm 1970, sắc lệnh số 132-SL/NV của chính quyền VNCH lấy 2 xã Nha Trang Đông, Nha Trang Tây và các xã Vĩnh Hải, Vĩnh Phước, Vĩnh Trường, Vĩnh Nguyên, các ấp Phước Hải (xã Vĩnh Thái), Vĩnh Điềm Hạ (xã Vĩnh Hiệp), Ngọc Thảo, Ngọc Hội, Lư Cấm (xã Vĩnh Ngọc) thuộc quận Vĩnh Xương cùng các hải đảo Hòn Lớn, Hòn Một, Hòn Mun, Hòn Miễu, Hòn Tằm tái lập thị xã Nha Trang, tỉnh lỵ tỉnh Khánh Hòa.

< À, ngã 3 đây. Thấp thoáng xa xa là hồ Suối Dầu rộng lớn.

Thị xã Nha Trang chia làm 2 quận: quận 1 và quận 2. Quận 1 gồm các xã Nha Trang Đông, Vĩnh Hải, Vĩnh Phước, các ấp Ngọc Thảo, Ngọc Hội và Lư Cấm thuộc xã Vĩnh Ngọc, ấp Vĩnh Điềm Hạ thuộc xã Vĩnh Hiệp; Quận 2 gồm các xã Nha Trang Tây, Vĩnh Trường, Vĩnh Nguyên (kể cả các đảo Hòn Tre, Hòn Một, Hòn Mun, Hòn Tằm), ấp Phước Hải của xã Vĩnh Thái.

< Nhánh chạy ven bờ hồ, thẳng xuống cửa lấy nước.

Tiếp đó, nghị định số 357-ĐUHC/NC/NĐ ngày 5 tháng 6 năm 1971 chia thị xã Nha Trang thành 11 khu phố: quận 1 có các khu phố Vĩnh Hải, Vĩnh Phước, Ngọc Hiệp, Vạn Thạnh, Duy Tân; Quận 2 có các khu phố Vĩnh Nguyên, Vĩnh Trường, Phương Sài, Tân Phước, Tân Lập, Phước Hải. Đến Nghị định số 553-BNV/HCĐP/NV ngày 22 tháng 8 năm 1972 đổi các khu phố thành phường...

< Hồ Suối Dầu được xây dựng vào năm 2001 từ chủ trương phục vụ nước tưới cho sản xuất nông nghiệp và dân sinh tỉnh Khánh Hòa. Vì lợi ích chung, nhân dân ở hai xã Suối Tân và Suối Cát đã đồng tình hưởng ứng và nhận được tiền đền bù diện tích đất bị thu hồi để xây dựng.

< Đến năm 2006, hồ chứa nước Suối Dầu đã được đưa vào khai thác. Hồ chứa nước Suối Dầu là công trình trọng điểm của tỉnh Khánh Hòa, có nhiệm vụ: Tưới cho diện tích canh tác 3700 ha đất nông nghiệp; cấp nước cho KCN Suối Dầu và dân sinh; góp phần hạn chế lũ, chống xói bồi, cải tạo môi trường, cảnh quan du lịch và nuôi trồng thủy sản nước ngọt.

< Hồ chứa nước nằm ngay trên đường đi lên Hòn Bà, mặt hồ phẳng lặng với vài cù lao nhỏ và khung cảnh nơi đây khá đẹp, có thể nhìn thấy từ nhiều hướng.
Ảnh là một chị gái chạy xe, phía sau chở một thân chuối. Thời khó khăn: thân chuối thường được xắt làm thức ăn cho heo - lõi củ chuối thì làm gỏi. Còn bây giờ không biết để làm gì.

< Hồ Suối Dầu có diện tích lớn, đường lên Hòn Bà lại chạy vòng quanh hàng chục km nên tha hồ tìm những góc ảnh đẹp.

... Nghị định số 444-BNV/HCĐP/26.X ngày 3 tháng 9 năm 1974 sáp nhập các đảo Hòn Một, Hòn Cậu, Hòn Đụn, Hòn Chóp Vung, Hòn Đỏ vào phường Vĩnh Hải (quận 1) và Hòn Ngọc vào phường Vĩnh Nguyên (quận 2) thị xã Nha Trang.

< Chuối con mọc ven hồ khá nhiều, chả cần ai trồng cả.

Ngày 2 tháng 4 năm 1975, Quân giải phóng tiếp quản Nha Trang. Ngày 6 tháng 4 năm 1975, Ủy ban Quân quản Khánh Hòa chia Nha Trang thành 3 đơn vị hành chính: quận 1, quận 2 và quận Vĩnh Xương.
Tháng 9 năm 1975, hợp nhất hai quận: quận 1 và quận 2 thành thị xã Nha Trang.

< Cứ mỗi đoạn dừng ven hồ lại có một khung cảnh khác nhau.

Ngày 30 tháng 3 năm 1977, theo quyết định số 391-CP/QĐ của Hội đồng Chính phủ nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thị xã Nha Trang được nâng lên cấp thành phố trực thuộc tỉnh và là tỉnh lỵ tỉnh Phú Khánh (bao gồm hai tỉnh Phú Yên và Khánh Hòa hiện nay). Phần đất 7 xã của huyện Vĩnh Xương cũ trước đây là Vĩnh Thái, Vĩnh Ngọc, Vĩnh Hiệp, Vĩnh Lương, Vĩnh Trung, Vĩnh Thạnh, Vĩnh Phương được cắt ra khỏi huyện Khánh Xương sáp nhập vào Nha Trang.

< 'Nửa kia' phi lên gò đá chụp cho rõ.

Quyết định số 54-BT ngày 27 tháng 3 năm 1978 thành lập xã Phước Đồng thuộc Nha Trang.
Ngày 1 tháng 7 năm 1989, tái lập tỉnh Khánh Hòa từ tỉnh Phú Khánh cũ, Nha Trang là tỉnh lỵ tỉnh Khánh Hòa.
Ngày 22 tháng 4 năm 1999, Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định số 106/1999 công nhận Nha Trang là đô thị loại 2.
Ngày 22 tháng 4 năm 2009, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã ký quyết định công nhận TP. Nha Trang là đô thị loại I.

< Và tấm ảnh mà cô nàng chụp đây.

Theo nhiều nhà nghiên cứu, tên "Nha Trang" được hình thành do cách đọc của người Việt phỏng theo âm một địa danh Chăm vốn có trước là Ya Trang hay Ea Trang (có nghĩa là "sông Lau", tiếng người Chăm, tức là gọi sông Cái chảy qua Nha Trang ngày nay, con sông này đổ ra biển đúng chỗ có nhiều cây lau). Từ tên sông, sau chỉ rộng ra vùng đất từ năm 1653.

< Trên hồ có vài cù lao nhỏ...

Lại có cách lý giải khác rằng: Đầu thế kỷ trước, thành phố Nha Trang ngày nay còn là một bãi biển hoang sơ với một làng chài vài mươi nóc nhà tranh ở xóm Cồn. Chỉ có duy nhất một ngôi nhà xây 2 tầng lầu màu trắng là nhà làm việc của Bác sĩ Alexandre Yersin (lầu ông Năm). Người đến đây bằng đường biển sẽ thấy ngôi nhà trắng trước tiên, Nha Trang chính là "nhà trắng" được gọi chệch đi. Đó là cách kiến giải về xuất xứ tên gọi Nha Trang của những người ngưỡng mộ A. Yersin, một công dân đặc biệt của thành phố.

< Cù lao thần tiên này to hơn: lần sau mình lên đây sẽ 'cắm dùi' chiếm đảo (he he).

Về địa danh "Nha Trang": trong Toàn tập Thiên Nam Tứ Chí Lộ Đồ Thư, tập bản đồ Việt Nam do nho sinh họ Đỗ Bá soạn vào khoảng nửa sau thế kỷ 17 đã thấy có tên "Nha Trang Môn" (cửa Nha Trang).

< Mãn nhãn với hồ rồi thì lại đi. Từ bây giờ đã bắt đầu vào những dốc...

 Trong một bản đồ khác có niên đại cuối thế kỷ 17 mang tên Giáp Ngọ Niên Bình Nam Đồ của Đoan Quận công Bùi Thế Đạt cũng thấy ghi tên "Nha Trang Hải môn" (cửa biển Nha Trang). Trong thư tịch cổ Việt Nam, đây có lẽ là những tài liệu sớm nhất đề cập đến địa danh nổi tiếng này.

< và cua...

Ngày nay, Nha Trang gồm 27 đơn vị hành chính, gồm có:
- 19 phường nội thành là: Vĩnh Hải, Vĩnh Phước, Vĩnh Thọ, Xương Huân, Vạn Thắng, Vạn Thạnh, Phương Sài, Phương Sơn, Ngọc Hiệp, Phước Hòa, Phước Tân, Phước Tiến, Phước Hải, Lộc Thọ, Tân Lập, Vĩnh Nguyên, Vĩnh Trường, Phước Long (thành lập tháng 11 năm 1998), Vĩnh Hòa (thành lập tháng 4 năm 2002).

< ... liên tục. Bắt đầu có những tấm bảng báo độ cao: 100m, 200m...

- 8 xã ngoại thành là: Vĩnh Phương, Vĩnh Trung, Vĩnh Thạnh, Vĩnh Thái, Vĩnh Hiệp, Vĩnh Ngọc, Vĩnh Lương và Phước Đồng.

Từ năm 1998 đến nay, do tốc độ phát triển đô thị gia tăng, nhiều khu quy hoạch mới đã được hình thành như: Hòn Rớ, Bắc Việt, Thánh Gia, Đường Đệ, Hòn Khô, An Viên...
Riêng thành phố Nha Trang là Đô thị loại 1 thuộc tỉnh Khánh Hòa.

< Nhưng vẫn còn xa lắm vì đỉnh Hòn Bà cao tận 1500m với hàng loạt những cua quẹo hiểm hóc.

Về các danh lam thắng cảnh đẹp tại Nha Trang, bạn sẽ xem tiếp trong những bài sau.

Còn tiếp
Phần 1 - Phần 2 - Phần 3 - Phần 4 - Phần 5 - Phần 6 - Phần 7 - Phần 8 - Phần 9 - Phần 10 - Phần 11 - Phần 12 - Phần 13 - Phần 14 - Phần 15 - Phần 16

Điền Gia Dũng - Du lịch, GO!